Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’Azhą́chíil ndi dibé ch’ínínil.

even 3-snow.I but sheep 3-1-release.P

’Ałk’idą́ą́’ ye’iitsoh lei’ jiní “łeeh nideeshbish.”

long.ago giant INDEF 4-say.P ground-into 2-1.roast.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

’Áde’óóyą́ą́’ lágo.

self-2-eat.O don’t

’Áłahji’ tó dilchxoshí síníł’ą́ą dooleeł.

always water popping-Í 3-2-keep.SPN will.be.F

Baa tįįh náádiikah.

3-for achieve 1dpl-walk.pl.I

Béégashii yáázh ła’ shibee’í’diidłííd bik’i niní’ą́.

calf one 1-cattle.brand 3-on 3-1-put.NP

bik’ídóhdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Béeso ła’ nich’į’ nidoolyééł t’ahádą́ą́’ ’ałtso nanilnish.

money some 2-toward 2-3-pay.F before.thus all 2-work.I

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

Chidí nidabinóołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.O

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dajííyą́ą́’

pl-3DO-4dpl-eat.it.P

daohshóóh

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.I

didííníłjéé’

3DO-2-start.fire.P

Doo t'áá k'ad nich'i' hasdzíí da.

do.not.want.to towards.you.pos 1-speak.P NEG

Dooládó’ shį́į́ shich’ohoos’ni’ da; ’adą́ą́dą́ą́’ kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso naadiinígíí ńdiiłtsooz.

wow probably 1-lucky.P yesterday town areal down 1-go.I Past money twenty-NOM 3-sit.FFO.P

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

hadazhdééłbįįd

pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.P

hadazhneeshchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).P

haidééłbįįd

3DO-3-fill.something.up.with.it.P

hayííłgizh

3DO-3-cut.it.out.P

hááłgizh

3DO-1-cut.it.out.P

jidiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.I

jiigish

3DO-4-make.one.cut.in.it.I

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh ?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Kwii sínídáa dooleeł.

here 2-sit.SPN will.be.F

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.

Gallup 1-for 3-with 3-drive.I

Na’nízhoozhígóó chídí doo n dah didoolwoł da.

Gallup-to car NEG 2-with up start-3.drive.F NEG

Nichxǫ’ báhádzid.

stop 3-P-be.dangerous
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nichxǫ' doo ájíníi da.

stop NEG 4-say.thus.NI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nijizlá

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.P

Níwe, doo hastóí baa níjít’į́į da!

stop NEG men 3-with 3-4-bother.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, doo tsésǫ’ góne’ ch’ééjí’nah da!

stop NEG window 3-into 4-crawl.R NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwe, naaltsoosgo yee' baa nitsíníkees!

stop paper-GO really 3-with 3-2-think.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shidá'í, nilį́į́’ sha’níłteeh.

1-maternal.uncle 2-horse 1-to-3-2-lend.AnO.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T’ah doo ashą́ą da.

not.yet 1-eat.I NEG

T’áá ’aaí ’aníigo t’éiyá doo bikee’ saad si’ą́ą da.

truly 3-say.I-GO only NEG 3-behind word 3-sit.SPN NEG

Tł’éédą́ą́, yá’át’ééhgo iiłhaaz. Night.last good.GO 1-sleep.P

Night.last good.GO 1-sleep.P

woohgish

3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

yidíníłkaad

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).I

yiidą́ą́’

3DO-1dpl-eat.it.P

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

Yiską́ągo naaltsoos naa deesh’ááł.

tomorrow book 2-for 1-move.SRO.F

yínídlą́ą́’

3DO-2-drink.it.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P

ʼAwéé chʼídeeldloʼ. ʼA’áshįįh daatsʼí nihee dahólǫ́.

baby 3-laugh.P Navajo.salt perhaps 2dpl-with pl-HO-exist.NI

“Chizh ła’ nahílááh”, hałní jíní.

firewood some 2-gather.I 4-say.P 4-say.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying