Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahwééh náánááshdlą́ą́’.

coffee again-1-drink.R

’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.

children careful 3-for 2-support.Prog

bik’ídadidoohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídédiz

3DO-1-wrap.it.around.it.P

bik’ídínídiz

3DO-2-wrap.it.around.it.P

Bįįh b da’doołdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.I

Ch’ééh jiyáán hastiin baa nahashniihgo ch’ééh ’ííł’įįd ’ahbínídą́ą́’.

watermelon man 3-from 3-1-buy.CI-GO tried in.vain 1-act.P morning-past

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo sh bééhózin da. K’ad éí t’áá shxǫǫd sh báá hózin.

formerly Navajo language research NEG 1-with 3-of ho-know.CI NEG | now TOP luckily 1-with 3-about-ho-know.CI

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

daoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

dashoołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.P

dazhdííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.P

deiyííyą́ą́’

pl-3DO-3dpl-eat.it.P

didadiiljéé’

pl-3DO-1dpl-start.fire.P

didołjeeh

3DO-2dpl-start.fire.I

didíníilkał

3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).F

Díí tł’óół yílééł.

this rope 3-2-carry.SFO.Prog

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadazhdínóołchał

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadeiłgéésh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.I

hadínííłchał

3DO-2-card.it.(as.in.wool).F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

Halah doo bíighah jiztį́į da.

opposite.sibling NEG 3-beside 4-lay.O NEG

jííyą́ą́’

3DO-4-eat.it.P

K’os hóle’!

cloud 3s-become.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Kin góne’ siié jiní.

house in 1dpl-sit.I DISC 4-say.I

Naaltsoos yiníshta’go shíni’ shaa ’áyiilaa.

book 3-1-read.I-GO 1-mind 1-for 3-3-make.P

neilé

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nibéézh bee hane’é doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

nisoołkáá’

3DO-2dpl-investigate.it.P

niyą́

3DO-2-eat.it.I

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Níwe, naaltsoosgo yee’ baa nitsíníkees!

stop paper-GO really 3-with 3-2-think.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad sh bééhózin.

I contrary only English 3-language 1-with 3-know.P

T’áadoo yaa nidanoht’áhí.

NEG down pl-3-2dpl-put.SRO.I-Í

Tsxį́įłgo łees’áán ’ánílééh; nimásání nihaa níyá!

quickly tortilla 2-make.I 2-mat.grandma 1.pl-to 3-came.P

wohtł’ó

3DO-2dpl-weave.it.I

woołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

yideeshjį́į́ł

Future Mode: 1-become.black.F

yidooyį́į́ł

3DO-3-eat.it.F

Yiską́ągo nighanaad késhdę́ę́’į́">di naadeeshááł.

tomorrow 2-home-at 2-to-1-go.F

yíní’aal

3DO-2-chew.it.P

Łį́į́’ bik’i dah ’ashishnííł.

horse 3-on up 3-1-saddle.I

Łį́į́’ bik’i na’ashnííł.

horse 3-on 3-1-unsaddle.I

“Níléí dził binaagóó ’ahééh hi’díníilchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around 2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote