Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Aoo’, ’ashdladigóó ’oolkiłgo ’áádę́ę́’ sh ná’ílwod.

yes five-at-toward clock-GO there-from 1-with 3-return.P

’Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.

boy water 3-be.NI-ÍGÍÍ 3-in 3-fall.O

’At’ééd t’áá ’áhánídi ’ółta’ ’éí biniinaa doo hah dah nídiidáah da.

girl just far-at school TOP 3-cause NEG quickly up start-3-go.I NEG

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ bá nida’deeshjoł.

from.there 1-return.P-GO horse 3-for pl-1-set.out.NCM.F

’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.

there 1-with 2sg-go.du.F

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

'Ólta’góó deínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.PROG

Bee’eldííldahsinil kintahdi sh ’oolwoł ńt’éé’ tsístł’ahazt’i’ léi’ góne’ sh ’o’oolwod.

Albuquerque town-at 1-with 3-run.Prog past deadend a areal-in 1-with 3-drive.P

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

dajííyą́ą́’

pl-3DO-4dpl-eat.it.P

daohtł’ó

pl-3DO-2dpl-weave.it.I

daoohdlą́ą́’

pl-3DO-2dpl-drink.it.P

deidoołbish

pl-3DO-3dpl-boil.it.F

deidíníłkaad

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).I

deiilzhóóh

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.I

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

dididoołjah

3DO-2dpl-start.fire.F

Díí tł’óół tsin bik’ídísdis.

this rope stick 3-on-3-1-wrap.I

Doo ’áłah deiidleeh da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.I NEG

Doo t'áá k'ad nich'i' hasdzíí da.

do.not.want.to towards.you.pos 1-speak.P NEG

hadasoogeed

pl-3DO-2dpl-dig.it.out.P

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadazhdééłbįįd

pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeizgeed

pl-3DO-3dpl-dig.it.out.P

hajíígeed

3DO-4-dig.it.out.P

Hosh doo jiyą́ą da.

cactus NEG 3-4-eat.DI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

K’idadeelyáá nit’éé’ t’óó daazgan, háálá doo nahałtin da.

1pl-plant.P past just 3pl-dry.SPN, because NEG 3-rain.CI NEG

Kintahgóó diit’ash.

town-to 1dpl-go.du.Prog

Kwe’é k’ad łe’esh’aah.

here now earth-1-put.into.I.SRO

Náá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.

again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.F

Ne’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.

2-1-copy.I 2-blink.O

neiskáá’

3DO-3-investigate.it.P

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

nitł’ó

3DO-2-weave.it.I

Níwe, bíni'dii ’ałwosh!

stop 3-let 3-sleep.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Shilééchąą’í b na’nishkaadgo jooł b ’abíńjíshhałgo yikéé’ náádiilwo’.

1-dog 3-with 1-herd.CI ball 3-for 3-1-bat.R-GO 3-after 3-run.R

Shił dó’eeł!

1-with 3-float.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T’ah ’abíínídą́ą́’ naanishgóó dah dii.

still morning-past work-to up start-1-step.I

T’iis bąąh nidaohna’.

cottonwood 3-on pl-2dpl-climb.I

Tł’éédą́ą́, yá’át’ééhgo iiłhaaz. Night.last good.GO 1-sleep.P

Night.last good.GO 1-sleep.P

yiigish

3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

Yiską́ągoósh ’adeestsił nínízingo bee na’anishí hasht’enilééh?

tomorrow-Q 1-make.F 2-want.NI-GO tool 3-2-prepare.I

Yiską́ągo daats’í doodaii’ naakiiską́ągo daats’í dah dideeshááł.

tomorrow.GO maybe either two.tomorrow-GO or start.off 1-start.go.F

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

yíníshóó’

3DO-2-brush/comb.it.P

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R