Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.

electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC

’Awééh kweʼé ninishteeh, adaʼoogeeh.

baby here 3-carry.AnO.I 3-fall.O

’Ałk’idą́ą́’ ye’iitsoh lei’ jiní “łeeh nideeshbish.”

long.ago giant INDEF 4-say.P ground-into 2-1.roast.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

'Aghaa’ daołgááh.

wool pl-3-2dpl-make.white.I

bik’ídóhdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Bįįh b da’doołdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.I

Ch’ééh jidighaahgo, ajółhosh laanaa jinizin łeh.

in.vain 4-walk.I-GO, 4-sleep.O hope 4-want.CI usually

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dajiłbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.I

dajiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).I

daoohdlą́ą́’

pl-3DO-2dpl-drink.it.P

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

daołhį́į́h

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).I

dazhdíníłkaad

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).I

deididoołhįh

pl-3DO-3dpl-melt.it.F

deiidlą́ą́’

pl-3DO-1dpl-drink.it.P

Dibé bitsį’ doodago béégashii bitsį’ daats’í nínízin?

sheep 3-meat or cow 3-meat possibly 3-2-want.NI

Dibé yah ánáádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.I

didideeshjah

3DO-1-start.fire.F

dishhį́į́h

3DO-1-melt.it.I

dizhdidoołjah

3DO-4-start.fire.F

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Díkwíí jį́ shą’ nanilnish?

how.many Q days 2-work.I

doołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.P

dínółkaad

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

hadadiiltééł

pl-3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadeeshtééł

3DO-1-carry.him/her.up.out.of.something.F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’ę́ę́’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft inside 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

Hooghan binááshwoł ńt’éé shimá sání shich’ahóóshkeed.

hogan 3-encircling-1-run.Prog past 1-grandmother 1-3-scold.P

Hoozdohgóó daats’í deeshááł ’éí doodaii’ Be’eldííldahsínilgóó deeshááł.

Phoenix-toward maybe 1-walk.F or Albuquerque-toward 1-walk.F

Hosh doo jiyą́ą da.

cactus NEG 3-4-eat.DI NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

jidooyį́į́ł

3DO-4-eat.it.F

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh ?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Ni'dózhoł.

term-3-sprinkle.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nichxǫ’ báhádzid.

stop 3-P-be.dangerous
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nisoołkáá’

3DO-2dpl-investigate.it.P

Níléidi t’áá bahat’aadí shábitł’óól noolzhee’.

There-at just clear-NOM sun.3.rays 3-rays.I

Sha’ałchíní ayóó niłch’í naalkídi deineł’į́ ’áko ndi shí éí shináá bąą adin.

1-children very air 3-move.I 3-3.look.I however I 1-eyes 3-on doesn’t exist.

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Sitsii’ ndeeshshoh léi’ tó ’anideizgiz lá.

1-hair 3-1-moist.F because water 3-turn.off.R DISC

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

woołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

yishą́

3DO-1-eat.it.I

yishóóh

3DO-1-brush/comb.it.I

yí’aal

3DO-1-chew.it.P