Your search for the mode Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)
has returned 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ísh tł’óo’di nishínílnish?

yesterday-Q outside-at 2-work.P

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past NEG 1-eat.P-NEG.GO because soon hunger 1-3-kill.P

’Azhą́ shaa jidiijéé' ndi, t'áá hwéé deeshwoł.

even.though 1-from-4-start-run.P just but 1-run.F

’Ałk’ésdisí naháłnii’go sitsilí dóó shideezhí ’aheełt’éego bá ’ahá níjaa’.

candy 3-1-buy.CI-GO 1-little.brother and 1-little.sister 3-1 split-GO.I 3-for 3-1 gave.I

’Átséétł’éédą́ą́’ lą’í nahoołtą́.

before-last.night many around-3-rain.P
listenloadingplaying

It rained hard the night before.

At’ééd na’abąąs yíhooł’ą́ą’go bimá yił ’oołbąs.

girl driving 3-3-learn.P-GO 3-mother 3-with 3-drive.Prog

Bibee’eldǫǫh haiyííłhan’ii’ ’bįįh yił ’adeesdǫǫh.

gun 3-jerk.out.P-and deer 3-shot.P

Béeso bá hooghan góne' saad hazlį́į́'.

bank inside words 3-pas-it.occured.P
listenloadingplaying

There was an arugment inside the bank.

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

dadiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.P

daoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

dashoołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.P

dayííshóó’

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.P

Dziłneeláagí nánisé’ ’azee’ háágeed.

mountain-end-at growing.herb medicine up-3-1-dig-1.P
listenloadingplaying

I collected medicinal herbs at the base of the mountain.

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeishgizh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.P

hazhnííłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).P

Hádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?

when-past this hogan 3-2-make.P

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

jidííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.P

jíí’aal

3DO-4-chew.it.P

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

K’idadeelyáá nit’éé’ t’óó daazgan, háálá doo nahałtin da.

1pl-plant.P past just 3pl-dry.SPN, because NEG 3-rain.CI NEG

Lééchąą’í t’áá shǫǫ ’akéé’ nálwod lá.

dog good.thing INDEF-behind 3-return.P DISC

Na’níle’dii kingóó nisé, naaltsoos t’áadoo niigį́į da.

dismay store-to 1-go.P mail NEG 3-pass-deliver.LPB.P NEG

Naa’ółí hanii náneeskaadí bił yíyą́ą́’. ’Alóós ga’ (yíyą́ą́’).

bean NEG.FOC tortilla 3-with 3-1-eat.P | rice FOC (3-1-eat.P)

Naadą́ą́' ła'í ndi t'áadoo bik'i nahoołtą́ą da.

corn not.even.one but just.NEG 3-on rain.P NEG.

Náńsdzáago t’áá ’íídą́ą́’ ’ííníyą́ą’ dooleeł.

back-1-go.sg.P-GO just already INDEF-2-eat.P FUT
listenloadingplaying

When I get back, you will/should already have eaten.

nidajizlá

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nidasoolá

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nijizlá

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.P

nisoolá

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nisélá

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Shidá’í látsíní ’áyiilaa’ii’ yaa bił hoozhǫǫhgo bima yaa yinítą́.

1-uncle bracelet 3-make.P-and 3-3-happy.I 3-mother 3-3-give.P

Shikindóó t’áá ’ahanidi nikin si’ą́

1-house-at just near-at 2-house 3-sit.P.SRO

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

Shiyáázh nízaadi naalnishgo bídin sélį́į́’.

1-son far-at 3-work-GO 3-lack 1-be.SPN

Shí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad sh bééhózin.

I contrary only English 3-language 1-with 3-know.P

T’áá ’íídą́ą́’ ła’ nímasii bik’ééłgizh.

already some potato 3-1-peel.P

T'áá kwe’é shiba’ sínídáa doleeł.

just right.here 1-waiting.for 2-sit.SPN FUT
listenloadingplaying

You are to sit right here and wait for me.

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

Ániid iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

Łį́į́’ dóó łeech’ąą’í dibé bíhooghan góne’ yah ahi’noolcháá’.

horse and dog sheep 3-corral inside into 2-together-run-in.P

“Níléi dził binaagóó ’áheehidi’níílchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around-2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote